Psikolojik Danışmanlık

Çocuk Danışmanlığı

Masal Anlatırken Nelere Dikkat Edilmeli?

Yüzyıllardır söylenegelen ve tüm insanlığın ortak bilinçaltı olduğu düşünülen masallar çocukluğun en tatlı anıları ve en renkli kazanımlarıdır. Ekonomik ve sınıfsal farklılıklardan bağımsız, dünyanın hemen her yerinde söylenen masallar iyiyi-kötüyü, haklıyı-haksızı, önünde sonunda kötülerin kaybedeceğini ve iyilerin kazanacağını, güzelliğin ve iyiliğin görünüşte değil özde olduğunu vb. daha birçok şeyi anlatır bizlere.

Yaşamın ilk dönemlerinde hayata dair bu sağlam ve net kabullerin güvenliğinde büyümek önemlidir. Çünkü böyle bir deneyim bireyin her şeye rağmen hayata tutunmasını sağlayan, yaşam enerjisini ve umudunu besleyen önemli dayanak noktalarından birini oluşturur.

Hatta kimi zaman yetişkinlik dönemlerinde de bu sağlam ve net kabullerin güvenliğine, sadeliğine ihtiyaç duyulduğu anlar olur. İşte böyle anlarda, koca koca yaşlarımızda dönüp yeniden masallar dinlemek ya da okumak isteriz ve böylelikle ilk yıllarda oluşturduğumuz bu dayanak noktalarından beslenir, onarılır, ardından da zorlu yaşam yoluna devam ederiz.

Masalların çocuğun sosyal, duygusal ve zihinsel becerilerinin gelişiminde çok önemli bir rol oynadığı bilinmektedir.

Çocukları dış dünya konusunda bilgilendirmenin ve onları hayata hazırlamanın en etkili yollarından biridir masallar. Çocuklar büyüklerinden dinledikleri masalların o inanılmaz renkli dünyasında hem öğrenir, hem de eğlenir.

Hayal kurmayı ve zihninde canlandırmayı keşfeder. Düşlem dünyası, kelime haznesi zenginleşir, imgelem becerisi artar.

Masal dinleyen çocuklarda iletişimin temel becerileri olan dinleme, anlama ve konuşma çok daha hızlı gelişir.

Sözcükler, söz dizimi kuralları, vurgu ve konuşma hızı, sözlü iletişimin vazgeçilmez unsurlarıdır. Bu nedenle öykü ve masal anlatımında sözcüklerin doğru telaffuzuna, söz dizimi kurallarına, vurgulara, çocuğun yaşına bağlı dil gelişimi özelliklerine, jest ve mimikleri uygun kullanmaya, uygun konuşma hızı ile anlatmaya özen gösterilmelidir. Bu yapıldığında çocukların konuşma gelişiminde önemli ilerlemeler görülür.

Çocukluk döneminde masal ya da öykü anlatımı, sözel dilin gelişimindeki ilerlemelerin yanı sıra iyi-kötü, aşk-sevgi, güzel-çirkin, doğru-yanlış, suç-ceza ve başarı-ödül, dürüstlük-adalet gibi kişilik gelişiminin parçası olan soyut kavramları öğrenmelerini de sağlar.

Masal ya da öykü anlatılırken anlatıcı ve çocuk arasında çok özel bir zaman dilimi paylaşılmaktadır. Bu zaman diliminde kurulan iletişim sonucunda çocuğun temel gereksinimlerinden olan sevgi ve güven ihtiyacının doyumu sağlanır ve pekiştirilir.

Masal okurken nelere dikkat edilmelidir?

Çocuğunuza okuyacağınız masalları seçerken bilişsel ve duygusal gelişim basamaklarını göz önünde bulundurmayı unutmamak gerekiyor.

Belli yaşlarda karanlık, canavar, hayalet gibi soyut kavram ve kahramanlardan olumsuz etkilenebileceğini unutmayın. Bu sebeple kitap seçimine mümkün olduğunca dikkat etmekte fayda var. Kitabı seçtiniz! Pekiyi ne zaman ve nasıl okumalısınız?

Masalı gün içinde keyif alacağınız zamanda ya da yatmadan önce okuyun.
Masal okurken kullanacağınız ses tonu, ifade, mimik, jest ve tavırlara dikkat edin.
Kitaptaki resimler üzerine konuşun; ama ilk önce çocuğunuzun fikrini alın.
Sabırla okuyun. 10 kere bile aynı kitabı okumanızı isterse, üşenmeden okumaya devam edin.
Masalı her gün okumayı alışkanlık haline getirin.
Bütün enerjinizle orada olun. Çocuklar sizin masalı sıkılarak anlattığınızı anında fark ederler. Çocuğunuz uyumak üzereyse yumuşak, hareketliyse canlı bir ses tonu kullanın. Kelimeleri ne çok yayın ne de çok hızlı okuyun. Çocuğunuzun algılama düzeyini kontrol edin.
Masal anlatırken "Sence bir sonraki sayfada ne olacak?", "Bu masalın sonu nasıl olabilirdi?" gibi sorularla çocuğunuzun bilişsel becerilerinin ve problem çözme yetisinin gelişmesine katkıda bulunmaya gayret edin.
Masalı okuduktan sonra, çocuğunuzun masalın bir resmini yapmasını isteyerek masalı onun gözünden görebilirsiniz.
Sadece resimlerine bakarak masalı onun anlatmasını istemek de gelişimini destekleyecek bir etkinlik olabilir.
Anlatıcıya düşen en önemli görev masalı sabırla okumak ya da anlatmaktır.
Mimiklerinizi canlı tutun. Bir tiyatro sanatçısı gibi davranmanız gerekmiyor elbette; ama en azından el kol hareketleriyle canlılık kazandırabilirsiniz.
Masalı, kapıyı açmak, yemeğin altını kapatmak için kestiğinizde ve sayfayı çevirirken çocuğunuzu “Ay! Bakalım neler olmuş?” şeklinde cümleler kurarak meraklandırın.
Masalı çocuğunuz oyun oynamaktan yorulduğu zamanlarda okumak daha iyi sonuç verebilir.
Çocuğunuzun bir kitabı okumasını istiyorsanız, asla emretmeyin. “Şöyle bir kitap okudum. Çok güzeldi. Senin de okumanı isterdim.” deyip kitabı çocuğunuzun odasına bırakın ve çıkın. Emin olun ki çocuğunuz o kitabı okuyacaktır.
Kitap okuma saatlerini kendiniz için de bir zevk haline getirin. Yerlere minderler koyun, meyve tabakları hazırlayın ve çocuklarla aynı hizada oturmaya dikkat edin.
Masal kahramanını tarif ederken “aynı senin gibi” ya da “teyzene çok benziyor” gibi cümleler kullanırsanız çocuğunuzun hayal gücünü sınırlamış olursunuz.