“Korkunç İki Yaş Çocuğu Sendromu”, zıtlaşma dönemi veya “terrible two’s” çocukluktaki bir geçiş döneminin adıdır. Her ne kadar “iki yaş çocuğu” için tarif edilse de, tam olarak başlama yaşı değişebilmektedir. Uzmanlar bu durumun 18 ay kadar erken, ya da 30 ay kadar geç gelişebileceğini, bazı yumuşak başlı çocukların ise dönemi hiç yaşamayabileceklerini bildirmektedir. Bu dönemin başlangıcı artan bir inatçılık ve girginlik ile kendini gösterir, çocuğunuz tam da ona yapmamasını söylediğiniz davranışları yapar veya istediği yapılmaz sa kendini yere atıp; ter ter tepinir, huysuzluk nöbeti geçirir. Çocuğun bazı istekleri ana babayı sıkarken, bazıları da eğlendirebilir. Örneğin, bazen gerçekte ihtiyacı olmadığı bir nesneyi, sadece ana babanın tepkisini ve kendi iktidarını ölçmek için isteyebilir.
“Hayır!” benim göbek adım….
Ebeveynleri bu dönemde en çok zorlayan özellik, çocuğun serbestçe kullandığı “Hayır!” sözcüğüdür. Ana babanın sorduğu hemen her sorunun cavabı önceden bellidir: “Hayır!”. Hepimiz için olduğu gibi, ana babalar için de gün boyu “Hayır!” sözcüğü ile karşılaşmak kolay değildir.
Neden?
Bu dönemde çocuk kendisinin ayrı bir birey olduğunun, düşünceler, istekler ve yetenekler bakımından farklı olduğunun ayırdına varmaya başlar. ?imdiye kadar bazı yetenekler kazanan çocuklar bu yeteneklerini geliştirmek, halen çok küçük olan dünyalarının sınırlarını genişletmek isterler. Ebeveynler de çocuğun bu arayışı karşısında sınırlar koyma ihtiyacı hissederler. Sınırlar bu dönemde çocuk tarafından tam manasıyla kavranamadığı için zıtlaşma meydana gelir.
Başa Çıkma Yöntemleri
Ebeveynler:
-
Akla uygun sınırlar koyabilir ve bu sınırlamaları sürdürebilirler:Akla uygun sınırlar koymak ebeveynler için bir zorunluluktur. Örneğin, arabayla süper markete giderken emniyet kemerini bağlamayı reddeden çocuğunuza, arabayı durdurarak ve sürmeyi reddederek tepki verebilirsiniz. Çocuğunuz, kendisinin güvenliği ve yasalar karşısında seçeneği olmadığını böyle pek çok olay sonucunda öğrenecektir.
-
Çocuklarına seçenekler önerebilirler:Madem çocukların özgün fikirleri gelişmektedir, o halde ebeveynlerin birincil görevi çocuklarının bu fikirler arasında olgun seçimler yapma becerisini geliştirmektir. Ebeveynler çocuklarına sorular sorarak, yemeklerde süt veya meyve suyu arasında seçim yapma olanağı vererek, oynamaya giderken iki gömleğinden birisi arasında bir seçim yapmasını önererek çocuğa yardımcı olabilirler. Ebeveynler günlük yaşamda benzeri pek çok konuda çocuklarının karar verme yetisini geliştirebilirler.
-
Evet/ Hayır gerektiren sorulardan kaçınabilirler:Çocuğa “Hayır!” deme şansını verirseniz, o da “Hayır!” diyecektir. “Gitmeye hazır mısın?” demek yerine, yönlendirmeyi siz yapıp, “?imdi gitme zamanı” diyebilirsiniz.
-
Çocuklarını değişimlere hazırlayabilirler:Hiç kimse yaptığı işi yarıda bırakmayı sevmez, çocuklar da bu bakımdan farklı değildir. Eğer parkta, çocuğunuzla oynuyorsanız çocuğunuza eve gitme zamanının yaklaştığını, gitmeden biraz önce söyleyebilirsiniz. Çocuğunuz, başlangıçta huysuzluk yapabilir ya da “Hayır!” diyebilir ancak değişikliklerin öncesinde haber verildikçe, zamanla uyum yetisi artacaktır.
-
“Hayırı bir yanıt olarak kabul edin”: Çocuğunuzun bazen “Hayır!” demesini bekleyin ve kabullenin. Bu hayırlar çocuğun tomurcuklanan kişiliğinin belirtileridir. Çocuğunuza ikinizin de kırılmayacağı “Hayır!” deme fırsatları yaratın. Örneğin çocuğunuza onun “Hayır” diyebileceği sorular sorarak, hatta “Hayır” diye bağırmasını sağlayarak, hem hoşça vakit geçirmiş, hem de çocuğun yeni gelişen yetisini kullanabilme becerisini geliştirmiş olursunuz.
Huysuzluk nöbetlerinde neler yapabilirsiniz?
Bir huysuzluk nöbeti sırasında ana babanın içinden de kendini yerlere atıp, ağlamak gelebilir; ancak böyle bir anda yapılabilecek en iyi davranış soğuk kanlılığı koruyarak çocuğun yanında beklemek, böylece hislerini ifade etmesine izin vermektir. Bazı çocuklar bu safhadan sonra kucaklama veya biraz omuzda ağlama ile yatışırken, diğerleri de dikkatlerinin dağıtılmasından yarar görebilir; örneğin bu çocuklara yeni bir etkinlik veya bir oyuncak önerilebilir.
Toplum içinde veya bir başkasının evinde bu deneyim yaşandıysa, çocuğu kucaklayıp, hem çocuğunn hem de ebeveynin, yatışana kadar sakin bir şekilde bekleyebileceği bir yere götürmek faydalı olabilir. Mola zamanı uygulamasını (ceza için 5 dakikalığına odanın diğer köşesine yollamak veya sıkıca tutmak) kuralları daha iyi anlayıp, takip edebilecek bir zamanda (iki ile üç yaş arasında) uygulamaya başlayabilirsiniz.
Bu dönemde neleri bekleyebilirsiniz?
Çocuğunuz ayakkabılarınızı, takılarınıız ya da gözlüklerinizi denemeye kalkışabilir. Bu davranışları büyüdüğünün ve sizin gibi olmak istediğinin bir göstergesidir. Yine bu dönemde bebekler ve oyuncaklarla taklide dayalı oyun başlar. Oyuncaklarına “yemek” (aslında başka bir oyuncak) vermek veya üzerlerini örtüp, iyi geceler öpücüğü vermek gibi davranışlara dayalı oyunlar, “ebeveynlik” denemelerini oluşturur. Her ne şekilde olursa olsun, taklide dayalı oyun çocuğunuzun taklit, empati ve hayal gücü yeteneklerinin geliştiğini belirtir.
İki yaş çocuklarının çoğu ebeveynleriyle zaman geçirmekten ve onların dikkatlerini çekmekten hoşlanırlar. Bunun yanında çocuğunuz ev işlerinde veya diğer günlük işlerinizde size yardım etmeye de kalkışabilri. Bu davranışları sizi zaman zaman yavaşlatsa da duygusal gelişimi için önemlidir.
Son Söz
Zaman zaman sabrınızın sonuna kadar geldiğinizi hissetseniz de, bu sorunların da geçici olduğunu, önemli olanın, kendi seçimlerini yapabilecek, kendi ayakları üzerinde durabilecek, bağımsız bir kişiliğe sahip bir çocuk yetiştirmek olduğunu gözden kaçırmadığınızda, sizlerin de çocuklarınızın da bu dönemi atlatabileceğinizi düşünüyor ve çabalarınızda başarılar diliyorum…
Dr. Ali Evren Tufan
AGAPE Danışmanlık Merkezi
Kaynaklar:
http://www.childdevelopmentinfo.com/site_map.htm
Bebeğim ve Biz Dergisi Mayıs Sayı: 17
